Książka Gajos. Elżbieta Baniewicz


Jestem z pokolenia, dla którego rola Janusza Gajosa w Czterech Pancernych i Psie była tak samo kultowa jak Sylwestra Stallone w Rambo.

Uwielbiałem zgo wcielenia jako woźny w Kabarecie Starszych Panów, czy Jana Winnickiego w Alternatywach 4.

To, że jest jednym z najlepszych zrozumiałem na początku lat ’90tych za sprawą roli w Psach. W sposób w jaki zagrał bezwzględnego i stanowczego szefa mafii był na miarę klasy światowej.

Janusz Gajos stał się wyznacznikiem – gra?! A więc trzeba obejrzeć ten film!

Miałem szczęście widzieć go na żywo w sztuce Śmierć komiwojażera obok Anny Seniuk, Wojciecha Malajkata i Zbigniewa Zamachowskiego.

Aktor jak mało kto zasługiwał na książkę o sobie. Doczekał się, autorstwa Elżbiety Baniewicz pt. Gajos.

Temat nie został potraktowany skrótowo. Ta swoista epopeja kariery aktora jest obszernym spektrum jego ról filmowych i teatralnych, przepleciona wydarzeniami z życia. Nie łatwa to lektura.

Oprócz chirurgicznej analizy ról, przedstawień teatralnych i filmów, c wskazuje na szeroki oddźwięk medialny. Często ciągnący się przez lata i kolejne pokolenia.

Nie da się ukryć, że pokolenia urodzone w latach ’60 i ’70, a nawet dwie dekady później, jako pierwszą rolę Janusza Gajosa kojarzą z Jankiem z Czterech Pancernych i Psa.

Polemika na temat niosącej w tym serialu prawdy to dobry materiał na osobną książkę. Należę do fanów i choć uznaje serial Dom za najlepszy z najlepszych to przygody czwórki czołgistów uznaje za równie doskonałe. Śmieszy mnie gdy ktoś próbuje odkrywać na nowo koło twierdzeniami, że to zakłamanie historii. To oczywiste. Zabraniać emisji młodym pokoleniom? Idiotyczne.

Wracając do Janusza Gajosa i książki, autorka obszernie opisuje wkład aktora w świat kabaretu. Gdy ucichła popularność dowódcy czołgu, pojawił się pan Turecki, charyzmatyczny woźny z Kabaretu Olgi Lipinskiej.

Janusz Gajos odegrał przeszło trzysta ról filmowych i teatralnych. Janusz Gajos nie wymienia wszystkich. Nie wspomina o roli Jana Winnickiego w słynnym serialu Alternatywy 4 Stanisława Barei.

O ile Śmierć komiwojażera jest zrozumiała dla innych czytelników, to serialowa kreacja w tak słynnym filmie telewizyjnym jest zagadkowa.

Nastały czasy gdy zaczyna się doceniać potencjał jaki niosły Psy w reżyserii Władysława Pasikowskiego. Autorka dosyć mocno analizuje rolę Grossa. Co ciekawe, czytałem kiedyś wywiad z z aktorem, gdzie zapytany o udział w tym filmie odparł krótko, że zrobił tylko swoje i to wszystko.

Może poziom aktorstwa dzisiaj jest zbyt niski i sięgając po filmy sprzed lat doceniamy grę wielkich aktorów? Czy to zabawnych komików czy też bezwzględnych gangsterów. Bohater książki nie ma z zagraniem ich żadnego problemu.

Janusz Gajos to aktorski profesjonalista. Charakter książki Elżbiety Baniewicz wydaje się być podobny do niego. Z jednej strony niełatwa to lektura, z drugiej strony tylko życzyć żeby każdy aktor dorobił się tak analitycznego podsumowania na temat swej pracy zawodowej i swojego życia.
___
Książka Gajos, autor Elżbieta Baniewicz, wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2013